Amunicja

Amunicja

Pocisk, ładunek, śrut, nabój – takimi słowami nazywana jest amunicja, którą wykorzystujemy do strzelania z pistoletów. Nie od dziś każdy strzelec bez względu na wiek i doświadczenie bardzo bobrze wie, że amunicja dobrana idealnie to połowa sukcesu.

Historia Amunicji

Początki terminu amunicja sięgają połowy XVII wieku. Słowo pochodzi z języka francuskiego "la munition" i oznacza materiał używany do wojny. Budowa amunicji ewoluowała na przestrzeni dziejów, ponieważ powstawały nowe różne rodzaje broni i co za tym idzie wymagane były różne efekty siły. Pierwsza amunicja miała dosyć prostą konstrukcję i wygląd (np. proca, kamienie miotane przez katapulty), ale wraz z rozwojem konstrukcji broni (np. karabinów), stania się coraz bardziej wyrafinowaną, zapotrzebowanie na bardziej wyspecjalizowaną amunicję rosło. Nowoczesna amunicja może się znacznie różnić jakością, ale zwykle jest produkowana zgodnie z bardzo wysokimi standardami.

Dla przykładu amunicja do polowania może być skonstruowana tak, aby rozepchała się wewnątrz celu, maksymalizując obrażenia zadawane przez pojedynczą rundę strzałów. Pociski przeciwpiechotne są zaprojektowane tak, aby rozpadały się na wiele kawałków, rozpraszając się na dużym obszarze. Pociski przeciwpancerne są specjalnie utwardzone, aby przebijać pancerz, a amunicja dymna pokrywa obszar mgłą, dzięki czemu osłania ludzi przed wzrokiem napastnika. Amunicja występuje w wielu rozmiarach i typach, ponad to często jest projektowana do pracy tylko w określonych systemach broni. Istnieje jednak międzynarodowo uznana norma dotycząca niektórych rodzajów amunicji (np. 5,56×45mm NATO) które pozwalają na użycie ich w różnych rodzajach broni i przez różnych użytkowników. Im bardziej amunicja jest ogólna tym częściej można ją nieco zmodyfikować, aby uzyskać bardziej pożądany efekt (np. smugowy, zapalająca), podczas gdy większe wybuchowe pociski można modyfikować za pomocą różnych zapalników.

Rodzaje amunicji

Amunicja jest obowiązkową częścią wyposażenia strzelca. Jej odpowiedni dobór jest kluczowy, dla osiągnięcia pożądanych efektów. W zależności od kalibru, przeznaczenia, rodzaju broni, długości lufy, skoku gwintu może nie jednego strzelca przyprawić o lekki zawrót głowy. Podstawowy podział amunicji pod względem użytkowania to: amunicja artyleryjska, pociski, amunicja morska, amunicja śrutowa, amunicja strzelecka, amunicja karabinowa. Najważniejszym parametrem branym pod uwagę przy doborze amunicji jest kaliber. Jest to najmniejsza średnica przewodu lufy. W przypadku luf gwintowanych kaliber broni oznacza średnicę lufy mierzoną na polach gwintu. Istnieje kilka sposobów na określenie tego: 

• Wagomiar - czyli ilość pocisków kulowych, które można odlać z funta ołowiu (np. „kaliber 12”). Wagomiar był używany do XIX wieku, gdy używano jeszcze pocisków kulistych. Obecnie wykorzystywany jest dla broni gładkolufowej.

• Ze względu na średnicę lufy podawaną w :
  • milimetrach – ten sposób określania kalibru wykorzystywany jest w większości krajów europejskich, np. 7,62 mm, 9 mm, 37 mm, 125 mm
  • centymetrach – przybliżony sposób określania kalibru dział stosowany jeszcze historycznie w części krajów europejskich
  • calach angielskich, dawniej również liniach (1 linia = 1/10 cala) – stosowany nadal w systemie imperialnym

Numeracja na nabojach często bywa kłopotliwa dla osób nieobeznanych w środowisku strzeleckim. W dużym skrócie pierwsza liczba oznacza średnicę lufy, zaś druga długość łuski podaną w milimetrach. Amunicja jest również powszechnie oznakowana lub barwiona w określony sposób, aby ułatwić jej identyfikację i zapobiec przypadkowemu lub niewłaściwemu użyciu niewłaściwych rodzajów amunicji. Zasadniczo używa się kilku podstawowych rodzajów amunicji i to właśnie od tego, którego z nich używa dana broń, w dużej mierze zależą jej możliwości i typ. Dla przykładu pistoletem maszynowym nazwiemy każdą broń automatyczną, zasilaną amunicją pistoletową, niezależnie od jej wymiaru czy konstrukcji.

• Amunicja strzelecka - rodzaj amunicji przeznaczonej do strzelania z broni strzeleckiej (naboje pistoletowe, pośrednie, karabinowe). Do tego rodzaju zaliczają się także granaty ręczne i nasadkowe, oraz amunicja do granatników. Amunicję strzelecką dzielimy na: bojową, ćwiczebną, szkolną. Dodatkowo ze względu na jej użycie amunicję strzelecką dzieli się na: wojskową, sportową, myśliwską, a biorąc pod uwagę rodzaj pocisków na (zwykłą, przeciwpancerną i kombinowaną, do której możemy zaliczyć np. przeciwpancerno-zapalająco-smugową). Warto pamiętać że, pociski amunicji strzeleckiej nie zawierają materiału wybuchowego i są przystosowane do wystrzeliwania z luf bruzdowanych.

• Amunicja artyleryjska - rodzaj dużej amunicji (kaliber 20 mm) stosowanej głównie w broni artyleryjskiej. Pocisk artyleryjski ma najczęściej postać skorupy wypełnionej materiałem wybuchowym, zapalającym lub inną zawartością w zależności od przeznaczenia. Do amunicji artyleryjskiej zaliczamy: pociski artyleryjskie: zapalniki, łuski, ładunki miotające, zapłonniki, podsypki, przybitki, flegmatyzatory.

• Amunicja morska - pierwotnie taka sama jak wiele broni lądowych, ale nabój morski została zaprojektowany do konkretnych działań, takich jak solidny strzał przeznaczony do przebijania wrogiego statku i strzał łańcuchowy do cięcia olinowania i żagli. Aktualnie amunicja morska jest teraz tak projektowana aby osiągać bardzo duże prędkości 
  i może być wyposażona w specjalistyczne zapalniki do pokonania określonych typów statków. Jednak ze względu na rozszerzone zasięgi, na których może toczyć się współczesna walka morska, pociski kierowane w dużej mierze wyparły działa i pociski.

• Amunicja śrutowa - inaczej nazywana loftki to amunicja myśliwsko-sportowa o dużej prędkości początkowej i wysokiej penetracji. W Polsce obecnie dopuszczona jest do polowania amunicja śrutowa, której średnica śrutu wynosi maksymalnie 4,5 milimetra. Śrut metalowy to nic innego jak wyrób hutniczy w postaci niewielkich rozmiarów cząstek metalu, zwykle nieprzekraczających wielkości kilku milimetrów, w kształcie zbliżonych do kulistego.

• Amunicja karabinowa - rodzaj amunicji zespolonej przeznaczonej do zasilania karabinów. Naboje o długiej łusce z wyraźną szyjką i pociskiem o wydłużonym, zaostrzonym kształcie, który ma pomóc lepiej penetrować twarde przeszkody np. kamizelki kuloodporne. Kaliber pocisków amunicji karabinowej waha się w przedziale od 6 do 13 mm. Cechą charakterystyczną tego typu amunicji jest osiąganie przez jej pociski wysokiej energii i prędkości początkowej.

Podstawowa budowa

Amunicja strzelecka jest amunicją scaloną za pomocą łusek, ze spłonkami umieszczonymi centralnie lub osiowo lub rzadziej o zapłonie bocznym. 

W skład naboju wchodzą:

• pocisk
• ładunek miotający (np. prochowy) a jeśli jest to nabój scalony, to także:
  • zapłonnik (np. spłonka)
    osłona całości łącząca wszystkie elementy – np. metalowa łuska

Obecnie, oprócz nabojów o łusce metalowej, są też wytwarzane naboje o łusce zrobionej z materiałów spalających się oraz naboje bezłuskowe, w których pocisk jest umieszczony w odpowiednio uformowanym materiale miotającym